Η αυτόνομη κατάδυση (Scuba Diving), αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία, αφού μας δίνει την δυνατότητα να ανακαλύψουμε έναν ξεχωριστό κόσμο. Αυτόν του βυθού. Η επαφή με το υγρό στοιχείο και η παραμονή στο βυθό για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι δυο από τα βασικά στοιχεία που κάνουν την κατάδυση περιπετειώδη και ταυτόχρονα τόσο χαλαρωτική δραστηριότητα.
Η κατάδυση στην ιστορία
Ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι η κατάδυση λάμβανε χώρα σε αρκετούς τομείς στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Αρχικά η υποβρύχια κατάδυση ασκούνταν για την εξεύρεση ή ανάκτηση θησαυρών και πολύτιμων υλικών από διάφορες εκστρατείες. Όσον αφορά το εμπορικό κομμάτι, καταδύσεις έκαναν αρκετοί και στην αρχαία Ελλάδα με σκοπό να συλλέξουν σφουγγάρια από τον βυθό σε βάθος έως και 30m.
Στην Μεσόγειο θάλασσα που υπήρχε ανεπτυγμένο το εμπόριο πλοίων υπήρχαν αντίστοιχα και πολλά ναυάγια, με αποτέλεσμα να μισθώνουν δύτες για να συλλέξουν και να διασώσουν όσα εμπορεύματα μπορούσαν. Οι δύτες σε αυτή την περίπτωση λάμβαναν σαν πληρωμή ποσοστό επί των διασωθέντων εμπορευμάτων.
Τέλος το κομμάτι της κατάδυσης το εκμεταλλεύονταν και σε πολεμικές επιχειρήσεις με απώτερο σκοπό είτε το χτίσιμο αμυντικών έργων, είτε την βύθιση εχθρικών πλοίων.
Προβλήματα των αρχαίων δυτών, πέρα από την παλιά ή και καθόλου τεχνολογία που κατείχαν σε ορισμένες περιπτώσεις, ήταν όπως και σήμερα η νόσος των δυτών και η λιποθυμία κατά την διάρκεια μεγάλης παραμονής στον βυθό με κράτημα της αναπνοής τους.
Τι είναι το Scuba Diving
Η λέξη Scuba είναι το αρκτικόλεξο των Self Contained Underwater Breathing Apparatus (Αυτόνομη Υποβρύχια Αναπνευστική Συσκευή). Πιο συγκεκριμένα, η υποβρύχια δραστηριότητα με τη χρήση αυτόνομης αναπνευστικής συσκευής, δηλαδή με φιάλη, ρυθμιστή πλευστότητας και ρυθμιστή αναπνοής, που τα αναλύουμε παρακάτω.. Η διαφορά της από την ελεύθερη κατάδυση έγκειται στο γεγονός ότι ο δύτης καταδύεται αυτόνομα.
Πως μπορώ να ξεκινήσω
Η πρώτη επαφή με αυτή την ξεχωριστή εμπειρία του Scuba diving γίνεται συνήθως με μια «κατάδυση γνωριμίας», κατά την οποία εκπαιδεύεστε για δύο ή τρεις ώρες, έρχεστε σε επαφή με τον εξοπλισμό και τα μέτρα ασφαλείας, ενώ πραγματοποιείτε και μία κατάδυση σε μικρό βάθος κάτω από 12m. Από εκεί και έπειτα κάποιος για να ξεκινήσει νόμιμα τις καταδύσεις πρέπει να εκπαιδευτεί και να πιστοποιηθεί σαν δύτης. Η πιστοποίηση σαν αυτόνομος δύτης γίνεται σε κάποια σχολή που ακολουθεί τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Γνωστές πιστοποιήσεις είναι του οργανισμού της PADI και SSI που αναγνωρίζονται παγκοσμίως.
Κατηγορίες δυτών και διπλώματα
Η κατάδυση πέρα από την απλή υποβρύχια βόλτα έχει και πολλές υποκατηγορίες ανάλογα τα ενδιαφέροντα του κάθε δύτη. Προφανώς ποικίλλουν από επαγγελματία σε ερασιτέχνη και τι σκοπό και όρεξη έχει ο καθένας για γνώση. Υπάρχουν τα open water προγράμματα που ποικίλλουν ανάλογα με το βάθος της κατάδυσης. Υπάρχουν προγράμματα διάσωσης ή ειδικού εξοπλισμού που ενδιαφέρουν κυρίως επαγγελματίες. Και τέλος υπάρχουν προγράμματα για διάφορες ειδικότητες όπως ψηφιακή υποβρύχια φωτογράφηση ή καταδύσεις σε ναυάγια.
| SPECIALTY COURSES | MAIN COURSES | PRO |
| Deep Diver | Bubble Maker Discover Scuba Diving | Divemaster |
| Enriched air diver | Scuba Diver | Emergency First Response Instructor |
| Night Diver | Open Water Diver | Open Water Scuba Instructor |
| Digital Underwater Photographer | Advanced Open Water Diver | Emergency First Response |
| Search and recovery | Rescue Diver | |
| Equipment specialist | Master Scuba Diver | |
| Wreck diver | E-learning | |
| Underwater Navigation | ||
| Peak performance buoyancy |
Προϋποθέσεις
Απλά προβλήματα της καθημερινότητας που είναι λίγο ή και καθόλου διακριτά στην στεριά στον βυθό μπορεί να αποτελούν πρόβλημα λόγο της αυξημένης πίεσης. Ενδεικτικά κάποια από αυτά τα θέματα μπορεί να είναι κάποιο άσθμα ή πρόβλημα των πνευμόνων, αλλεργίες, θέματα με την εξίσωση των αυτιών ή ακόμη και αν ο δύτης λαμβάνει κάποια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Όλα αυτά πρέπει να απαντώνται με ειλικρίνεια κατά την συμπλήρωση του σχετικού ερωτηματολογίου. Όσον αφορά την ηλικία παιδιά από 8 χρονών μπορούν ήδη να ξεκινήσουν κάποιο από τα ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης για να αποκτήσουν μια εξοικείωση με την κατάδυση.
Βίντεο από την δική μας εκπαίδευση και κάποιες καταδύσεις αναψυχής μπορείτε να δείτε εδώ.
Κόστος
Προσωπικά στην σχολή μου είχα δώσει 380€ για το πρόγραμμα πιστοποίησης Open Water Diver της PADI, που είναι για κατάδυση μέχρι τα 18 m. Συνήθως οι περισσότεροι με αυτό ξεκινάνε, μιας και αποτελεί προϋπόθεση για την παρακολούθηση των επόμενων προγραμμάτων και ειδικοτήτων. Κατά περιόδους υπάρχουν διάφορες προσφορές για τις εκάστοτε ειδικότητες, οπότε καλό είναι να είστε ενήμεροι και να μην δίνεται παραπάνω λεφτά. Στο κόστος περιλαμβάνεται η εκπαίδευση(θεωρητικό & πρακτικό μέρος), ο εξοπλισμός, η πιστοποίηση, το logbook σας για την καταγραφή των μελλοντικών σας καταδύσεων και το βιβλίο θεωρίας.
Απαραίτητος εξοπλισμός
Μάσκα: Από τα πιο ευκολονόητα και ωστόσο από τα πιο βασικά. Διακρίνεται σε διάφορους τύπους. Τα πρωταρχικά στοιχεία που πρέπει να εξετάσει ο δύτης είναι το μέγεθος και παράλληλα η σωστή εφαρμογή και το ικανοποιητικό οπτικό πεδίο. Δεν θα πρέπει να μας πιέζει στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Για να μην θολώνει κατά την διάρκεια της κατάδυσης καλό είναι να την ξεπλένουμε πρώτα με λίγο θαλασσινό νερό ή με σάλιο.
Πέδιλα: Παρέχουν άνεση, ευελιξία και ταχύτητα στον δύτη, έτσι ώστε να εναρμονιστεί καλύτερα με το περιβάλλον στο οποίο εισέρχεται. Επίσης προστατεύουν το δύτη από τυχόν χτυπήματα ή επαφές με την υδρόβια επικίνδυνη ζωή. Η ευκαμψία των πτερυγίων ποικίλει ανάλογα με τα υλικά κατασκευής.
Αναπνευστήρας: Επιτρέπει την παρακολούθηση του βυθού χωρίς να υπάρχει η ανάγκη επιφανειακής αναπνοής. Χρησιμοποιείται και πριν την κατάδυση σε περίπτωση που χρειάζεται να κολυμπήσετε μέχρι το σημείο έναρξης, έτσι ώστε να μην καταναλώνετε εξαρχής το διαθέσιμο οξυγόνο. Προσοχή στο υλικό κατασκευής, να διαθέτει μαλακό επιστόμιο για να αποφυγή ερεθισμού δοντιών και ούλων.
Ρυθμιστής πλευστότητας (BCD): Από τα σημαντικότερα στοιχεία του καταδυτικού εξοπλισμού. Είναι η συσκευή που επιτρέπει στον δύτη να ρυθμίσει κατά βούληση την πλευστότητα, του με την προσθήκη ή αφαίρεση αέρα. Εκτός βυθού ο ρυθμιστής μπορεί να γεμίσει αέρα και με το στόμα, αλλιώς κατά την διάρκεια της κατάδυσης μόνο με μηχανικό τρόπο από παροχή χαμηλής πίεσης.Για την αφαίρεση αέρα υπάρχουν βαλβίδες ανακούφισης.
Ρυθμιστής αναπνοής: Ο μηχανισμός που είναι υπεύθυνος, ώστε να μειώνει την απόλυτη τιμή της φιάλης σε σημείο που να καθίσταται ο αέρας αναπνεύσιμος. Διακρίνεται σε 2 στάδια. Το πρώτο στάδιο παρέχει τη δυνατότητα εξόδων χαμηλής και υψηλής πίεσης οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πλήρωση του BCD, ενώ το δεύτερο στάδιο παρέχει τις εξόδους που χρησιμοποιούνται από τα όργανα ελέγχου.
Ζώνη βαρών: Σε συνέχεια του ρυθμιστή πλευστότητας, έρχεται και ο μηχανισμός της ζώνης βαρών που βοηθάει στην πλευστότητα του δύτη.. Σημαντικά χαρακτηριστικά της ζώνης είναι η παρουσία πόρπης ταχείας απελευθέρωσης, ο μηχανισμός συγκράτησης βαρών και η ορθή κατανομή των βαρών από εμάς, ώστε να μην επιβαρύνεται η μέση και να αποφεύγονται προβλήματα εμπλοκής με τη φιάλη ή το ρυθμιστή πλευστότητας.
Καταδυτική στολή: Προστατεύει τον δύτη από επαφή με επικίνδυνα ψάρια ή αιχμηρά βράχια ή άλλες επικίνδυνες καταστάσεις στον βυθό. Επίσης ανάλογα με το είδος της στολής παρέχει την κατάλληλη θερμική προστασία στον δύτη. Διακρίνονται σε ξηρού και υγρού τύπου με τις δεύτερες να είναι ευρέως διαδεδομένες για καταδύσεις αναψυχής. Οι πρώτες χρησιμοποιούνται περισσότερο σε εξειδικευμένες καταδύσεις με ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες και απαιτήσεις υψηλής ασφαλείας. Οι στολές υγρού τύπου διακρίνονται σε διάφορα σχέδια ανάλογα με τις ανάγκες του δύτη. Μπορεί να είναι ολόσωμη με ενσωματωμένη ή όχι κουκούλα, κοντή στα γόνατα και στα χέρια για καλοκαιρινές καταδύσεις και να συνοδεύονται από μποτάκια, κάλτσες ή γάντια.
Φιάλη αέρα: Το στοιχείο που ξεχωρίζει την ελεύθερη κατάδυση από το Scuba diving. Είναι το δοχείο που μεταφέρει με ασφάλεια τον αέρα υψηλής πίεσης. Το σχήμα και το μέγεθος της είναι ανάλογο με τον τύπο εργοστασίου και κατασκευής τους. Οι πιο συνηθισμένες χωρητικότητες είναι 10, 12, 15 και 18 λίτρων(lt). Γεμίζουν με ατμοσφαιρικό αέρα υπό πίεση 200-300 ΑΤΜ και το υλικό κατασκευής τους είναι, είτε ατσάλι, είτε κράμα αλουμινίου. Εξαιτίας της διαρκούς πίεσης στην οποία βρίσκονται οι φιάλες, οι προδιαγραφές κατασκευής τους καθορίζονται από κρατικούς φορείς.
Κονσόλες Οργάνων: Όλα τα αναγκαία όργανα με τα οποία ο δύτης μπορεί να παρακολουθεί, το βάθος της κατάδυσης (βαθύμετρο), την πίεση της φιάλης για να έχει έλεγχο των αποθεμάτων του αέρα (μανόμετρο), την κατεύθυνσή του υποβρυχίως (πυξίδα) και την θερμοκρασία του βυθού σε όσα όργανα υπάρχει ενσωματωμένο θερμόμετρο. Τα παραπάνω όργανα είναι συνήθως αναλογικά, έχουν δηλαδή μηχανική λειτουργία και παρέχουν ένα ικανοποιητικό σύνολο πληροφοριών, έτσι ώστε να παραμένει ο δύτης μέσα στα όρια σχεδιασμού της κατάδυσής του. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο με την πρόοδο της τεχνολογίας έδαφος κερδίζουν τα Dive-Computers ή αλλιώς υπολογιστές κατάδυσης. Αν και οι υπολογιστές κατάδυσης γίνονται όλο και περισσότερο αξιόπιστοι, πάντα πρέπει να προσέχουμε σχετικά με τις συνθήκες της κατάδυσης και να μην ξεπερνάμε τα όρια μας.
Φακός: Είναι χρήσιμος σε συνθήκες περιορισμένης ορατότητας, είτε αυτό είναι κάποιο σημείο σε ναυάγιο, είτε απλά αν θέλουμε να δούμε καλά στο εσωτερικό ενός βράχου. Είναι απαραίτητος στο κομμάτι της υποβρύχιας φωτογράφισης μιας και τα χρώματα γίνονται πιο διακριτά με την επιπρόσθετη φωτεινότητα.
Υποβρύχια κάμερα: Το τι θα συναντήσουμε στον εκάστοτε βυθό, δυστυχώς δεν είναι προκαθορισμένο από πριν και αυτό είναι και το ωραίο. Απαραίτητο στοιχείο οπότε είναι να έχουμε μαζί μας μια υποβρύχια κάμερα, ώστε να μπορέσουμε να απαθανατίσουμε την στιγμή, γιατί μπορεί να μην υπάρξει δεύτερη ευκαιρία.
